Polska wpadła w pętlę zadłużenia
Treść
Rekordowo - o 70 mld zÅ‚ - wzrosÅ‚o w ubiegÅ‚ym roku zadÅ‚użenie zagraniczne Polski. JednÄ… z gÅ‚ównych przyczyn zwiÄ™kszenia dÅ‚ugu jest spadek kursu zÅ‚otego. ObsÅ‚uga zadÅ‚użenia i spÅ‚ata kapitaÅ‚u z odsetkami zmusza rzÄ…d do pozyskiwania Å›rodków walutowych na rynku, co jeszcze bardziej osÅ‚abia naszÄ… walutÄ™. ZaklÄ™ty krÄ…g mogÅ‚yby przerwać realne dziaÅ‚ania rzÄ…du na rzecz pobudzenia eksportu polskich towarów, ale tych nie widać.
Aż o 70 mld zÅ‚ wzrosÅ‚o w ubiegÅ‚ym roku zadÅ‚użenie zagraniczne Polski - dowiedzieliÅ›my siÄ™ nieoficjalnie. Tak ogromny roczny przyrost dÅ‚ugu to absolutny rekord na tle danych za ostatnie dziesięć lat. - PrzyczynÄ… narastania zadÅ‚użenia jest przede wszystkim trwajÄ…ce od sierpnia zeszÅ‚ego roku osÅ‚abienie kursu naszej waluty oraz deficyt budżetowy i transfery do OFE, ksiÄ™gowane częściowo "po rozchodach" jako wzrost zadÅ‚użenia - wyjaÅ›nia dr Cezary Mech, doradca prezesa NBP. Ponad 70 proc. dÅ‚ugu zagranicznego zaciÄ…gniÄ™te zostaÅ‚o w euro. Pod koniec sierpnia ubiegÅ‚ego roku, gdy powoli rozkrÄ™caÅ‚a siÄ™ spirala deprecjacji zÅ‚otego, zadÅ‚użenie zagraniczne Polski wynosiÅ‚o, wedÅ‚ug danych resortu finansów - blisko 120 mld zÅ‚ i już wtedy byÅ‚o o 6,2 mld zÅ‚ wiÄ™ksze niż w lipcu. W październiku 2008 r. siÄ™gnęło 144 mld zÅ‚otych. Dzisiaj to już prawdopodobnie 180-200 mld zÅ‚ i - w rytm wahaÅ„ kursu - wciąż siÄ™ zmienia. CaÅ‚y dÅ‚ug zagraniczny Polski, wygenerowany przez podmioty publiczne i prywatne, przekracza 50 proc. PKB i jest szacowany na mniej wiÄ™cej 600 mld zÅ‚otych.
Rosną koszty obsługi
RzÄ…d ma w tym roku do spÅ‚acenia 5,2 mld euro kapitaÅ‚u z odsetkami. Pod koniec ubiegÅ‚ego roku 1 mld euro pożyczki udzieliÅ‚ Polsce Bank Åšwiatowy, resztÄ™ Å›rodków walutowych rzÄ…d musi pozyskać na rynku. Duże potrzeby walutowe rzÄ…du osÅ‚abiajÄ… zÅ‚otego. - NajwiÄ™ksze pÅ‚atnoÅ›ci zobowiÄ…zaÅ„ zagranicznych - 1,2 mld euro - przypadajÄ… na trzeciÄ… dekadÄ™ marca - poinformowaÅ‚ na Å‚amach PAP Piotr Marczak, dyrektor Departamentu DÅ‚ugu Publicznego w Ministerstwie Finansów.
Na obsÅ‚ugÄ™ zadÅ‚użenia zagranicznego przeznaczono w ustawie budżetowej na 2009 rok 1,7 mld euro. Problem jednak w tym, że planujÄ…c wydatki budżetowe, rzÄ…d przyjÄ…Å‚ kurs 3,51 zÅ‚ za euro, a obecnie wynosi on ok. 4,75 zÅ‚ za euro. WedÅ‚ug szacunków resortu finansów, koszt obsÅ‚ugi tego zadÅ‚użenia może wzrosnąć w tym roku o blisko 1 mld zÅ‚, jeÅ›li zÅ‚oty nadal bÄ™dzie tak sÅ‚aby, jak obecnie. Do kosztów obsÅ‚ugi dÅ‚ugu zagranicznego nie wlicza siÄ™, wedÅ‚ug Marczaka, spÅ‚at kapitaÅ‚u z odsetkami, które w budżecie ujmowane sÄ… jako "rozchody" i finansowane przez zaciÄ…gniÄ™cie nowych zobowiÄ…zaÅ„.
Mimo że osÅ‚abienie zÅ‚otego zwiÄ™ksza nasze zadÅ‚użenie zagraniczne to - zdaniem dr. Mecha - rzÄ…d nie powinien reagować na to emitowaniem obligacji walutowych w euro lub zaciÄ…ganiem pożyczek walutowych w instytucjach miÄ™dzynarodowych. Wprawdzie to umocniÅ‚oby polskÄ… walutÄ™, ale jednoczeÅ›nie pozwoliÅ‚oby zagranicznym bankom i inwestorom wycofać siÄ™ z Polski po korzystnym kursie wymiany. - KapitaÅ‚ zagraniczny odpÅ‚ynie z kraju, a my zostaniemy bez kapitaÅ‚u i z twardym dÅ‚ugiem, który bÄ™dziemy spÅ‚acać przez pokolenia - ostrzega dr Mech.
Coraz trudniej o pożyczki
Duże potrzeby pożyczkowe rzÄ…du, siÄ™gajÄ…ce w tym roku 155 mld zÅ‚ (na rolowanie dÅ‚ugów i spÅ‚atÄ™ kapitaÅ‚u z odsetkami), finansowane sÄ… poprzez emisje obligacji i bonów na rynku. Obecnie w zwiÄ…zku z kryzysem finansowym coraz trudniej znaleźć chÄ™tnych na te walory, toteż trzeba oferować klientom coraz lepsze warunki. RoÅ›nie zatem rentowność obligacji i skraca siÄ™ ich okres zapadalnoÅ›ci. Na rynkach zagranicznych jest, wedÅ‚ug sÅ‚ów ministra Rostowskiego, "ciaÅ›niej" niż na krajowym. W rezultacie rolowanie zadÅ‚użenia zagranicznego kosztuje PolskÄ™ coraz wiÄ™cej. Oprocentowanie obligacji skarbowych w euro siÄ™ga obecnie prawie 6 proc., podczas gdy rok temu ich rentowność wynosiÅ‚a 5,64. O ile rok temu, w warunkach stabilnoÅ›ci na rynkach, resort finansów znajdowaÅ‚ nabywców na obligacje 10-letnie, o tyle w tym roku musiaÅ‚ wyemitować obligacje maksymalnie 5-letnie, a także bony skarbowe o okresie zapadalnoÅ›ci poniżej roku. SÅ‚owem - pożyczki na rynku kosztujÄ… nas coraz drożej i coraz szybciej musimy je zwracać.
Minister finansów Jacek Rostowski w wywiadzie dla springerowskiego "Dziennika" ostrzegÅ‚, że postulowane przez opozycjÄ™ zwiÄ™kszenie deficytu budżetowego w celu pobudzenia sÅ‚abnÄ…cej gospodarki wepchnie PolskÄ™ w puÅ‚apkÄ™ zadÅ‚użenia.
- W pÄ™tli zadÅ‚użenia już jesteÅ›my - uważa dr Mech. Dla wzmocnienia zÅ‚otego potrzebne sÄ…, wedÅ‚ug niego, dziaÅ‚ania rzÄ…du w sferze realnej gospodarki, przede wszystkim pomoc skierowana do eksporterów na walkÄ™ z kryzysem i rozbudowywanie zagranicznych sieci dystrybucji. Zamiast dalej zadÅ‚użać kraj za granicÄ… przez pożyczki i obligacje walutowe, rzÄ…d powinien zadbać o pozyskiwanie walut poprzez eksport polskich towarów, a wtedy zÅ‚oty zacznie w sposób trwaÅ‚y i naturalny przybierać na wartoÅ›ci.
Małgorzata Goss
"Nasz Dziennik" 2009-03-04
Autor: wa