Pamięci Orląt Lwowskich
Treść
Wśród cennych publikacji dotyczących Lwowa, jakie w ostatnim czasie pojawiły się w księgarniach, w sposób szczególny wyróżnia się praca Wojciecha Wojnicza zatytułowana "Cmentarz Obrońców Lwowa. Historia i współczesność". Przywraca ona pamięć o najszlachetniejszych bohaterach walki o niepodległą Polskę.
"Kiedy po raz pierwszy przechadzałem się wzdłuż rzędów jasnych krzyży i odczytywałem z tabliczek nagrobnych imię, nazwisko i wiek tych, co tam są pochowani, pomyślałem, mój Boże, przecież duża część z nich to jeszcze dzieci... 12, 13, 15 lat... Od razu przypomniałem sobie małych harcerzy z Powstania Warszawskiego, toż to przecież ten sam wiek i ta sama ofiara... własne życie... Kiedy dzięki życzliwości ludzi, z którymi się zetknąłem, dotarłem do materiałów zawierających również krótkie biografie lwowskich 'orlątek', przestali być oni dla mnie tak bardzo anonimowi" - pisze na początku książki Wojciech Wojnicz.
W listopadzie 1918 roku młodzież i dzieci lwowskie zdobyły się na szczyt bohaterstwa, oddając ofiarnie własne życie za swoje ukochane miasto. Miasto, które zdobyło w dziejach Polski zaszczytny tytuł - Semper Fidelis, a także zostało odznaczone przez Józefa Piłsudskiego orderem Virtuti Militari. Symbolem dla walczących Orląt stał się mały chłopiec, 15-letni Jurek Bitschan - uczeń IV klasy gimnazjum - który poległ w pierwszym dniu walk obronnych na cmentarzu Łyczakowskim. Kornel Makuszyński w wierszu "O cmentarzu Obrońców Lwowa" napisał: "Na te groby powinni z daleka przychodzić pielgrzymi,/ by się uczyć miłości do Ojczyzny./ Powinni tu przychodzić ludzie małej wiary,/ aby się napełnić wiarą niezłomną,/ ludzie miałkiego ducha, aby się nadyszyć bohaterstwa./ A że tu leżą uczniowie w mundurach,/ przeto ten cmentarz jest jak szkoła, najdziwniejsza szkoła,/ w której dzieci jasnowłose i błękitnookie nauczają siwych o tym,/ że ze śmierci ofiarnej najbujniejsze wyrasta życie". Przykład wspaniałej postawy lwowskich dzieci poniosły później w swoich sercach następne pokolenia... Poniosła go młodzież walcząca w oddziałach "Zośki" czy "Parasola" podczas II wojny światowej.
W książce Wojnicza znajdują się życiorysy poległych w obronie Lwowa i Kresów Wschodnich od 1 listopada 1918 roku do 30 czerwca 1919 roku w ujęciu alfabetycznym. Pochodzą one ze zbiorów dr. Stanisława Zarewicza, ze źródeł urzędowych i prywatnych. Ponadto znajduje się tu spis bohaterów pochowanych na cmentarzu Obrońców Lwowa oraz wiele cennych i ciekawych tekstów różnych autorów dotyczących walk Orląt Lwowskich, jak również samej historii powstania cmentarza, zbezczeszczenia nekropolii i jej odbudowy. Praca ukazała się jednocześnie w języku polskim i angielskim, co pozwala zapoznać się obcokrajowcom z niezwykłym bohaterstwem młodych Polaków. Do książki dołączony jest plan sytuacyjny cmentarza z 1925 roku. "W latach panowania systemu komunistycznego w Polsce cmentarz Obrońców Lwowa był tematem zakazanym. Jednakże pamięć o tym świętym dla wielu Polaków miejscu ocalała, mimo że starano się poprzez dewastacje i profanacje wymazać go z krajobrazu Lwowa. (...) Mam nadzieję, że ten album choć w jakiejś części przyczyni się do zachowania w pamięci Tych, którzy nie zawahali się oddać swego młodego życia dla Ojczyzny" - stwierdza Wojnicz.
Piotr Czartoryski-Sziler
Wojciech Wojnicz, Cmentarz obrońców Lwowa, tom 1, Studio STOP-KLATKA, Wrocław 2008.
Książkę można nabyć w Księgarni "Naszego Dziennika": w Warszawie, al. Solidarności 83/89 (w pobliżu placu Bankowego), tel.
e-mail: ksiegarnia.wawa@naszdziennik.pl, oraz w Krakowie, ul. Starowiślna 49, 31-038 Kraków, tel.
"Nasz Dziennik" 2009-06-22
Autor: wa