Boże Narodzenie w Kościele wschodnim

Treść

Zgodnie z kalendarzem juliańskim wierni Kościołów wschodnich obchodzą dziś Boże Narodzenie. W odróżnieniu od tradycji łacińskiej przeżywanie Tajemnicy Wcielenia Boga w osobie Jezusa Chrystusa w Kościołach greckokatolickim i prawosławnym trwa trzy dni, a ten radosny czas poprzedza czterdziestodniowy okres postu. Wczoraj, w wigilię Narodzenia Pańskiego, podobnie jak w wigilię Objawienia Pańskiego - chrześcijanie wschodni zasiedli do wspólnej wieczerzy. Po odśpiewaniu troparionu Narodzenia Pańskiego - pieśni wychwalającej przyjście na świat Zbawiciela, i odczytaniu ewangelicznego opisu o Narodzeniu Chrystusa, łamiąc się prosforą - poświęconym kwaszonym chlebem, składali sobie najlepsze życzenia. W większości domów na wigilijnym stole znalazło się 12 postnych potraw podobnych do tych, jakie spotykamy w tradycji łacińskiej, a wśród nich czosnek - popularny zwłaszcza na Łemkowszczyźnie, oraz kutia - symbol życia i radości; ponadto zupa grzybowa, kapusta z grochem, pierogi, ryba i kompot z suszu. Na Podkarpaciu, gdzie tradycja wschodnia wciąż jest bardzo żywa, ale także w innych regionach kraju śpiewano kolędy, jak chociażby "Boh predwicznyj narodywsja" czy "Nebo i zemla". Dziś pierwszy dzień świąt. W cerkwiach szopkę zastępuje ikona Narodzenia Pańskiego, która przedstawia czarną grotę z Chrystusem owiniętym w prześcieradła leżącym w żłóbku. Grota to symbol grobu, a prześcieradła są odpowiednikiem całunu, w który zawinięte zostanie umęczone ciało Zbawiciela. Wymowa tej tradycji wskazuje na cel przyjścia Chrystusa na świat, Jego mękę, śmierć, a w konsekwencji odkupienie człowieka. Ikonę wystawioną przed ikonostasem na tzw. tetrapodzie adorują wierni przez ucałowanie. W kościele wschodnim nie ma również Mszy pasterskiej o północy, dlatego już wczesnym rankiem wierni uczestniczyli w liturgii Mszy Świętej według św. Jana Chryzostoma. Nabożeństwo to poprzedzają Nieszpory, zwane Wełyke Poweczerje (Wielka Kompleta). Śpiewane są psalmy i hymn - pieśń proroka Izajasza, który określa cechy mesjańskie Zbawiciela. Wtorek - drugi dzień świąt, zwany Soborem Najświętszej Bogurodzicy i św. Józefa Oblubieńca, poświęcony będzie postaciom najbliżej związanym z Chrystusem, kontemplującym oblicze Zbawcy. Natomiast trzeciego dnia świąt Kościół greckokatolicki wspomina św. Szczepana męczennika - świadka, który jako pierwszy oddał swe życie za Chrystusa. Mariusz Kamieniecki "Nasz Dziennik" 2008-01-07

Autor: wa